Haast je langzaam
Haast je langzaam
Naar jaarlijkse gewoonte nodigde architectuuratelier dertien12 een kunstenaar uit om een antwoord te formuleren op hun werk. Naar jaarlijkse gewoonte kregen ze meer vragen dan antwoorden.
Tinus Vermeersch’ werk is meer verbonden aan de waarden van het atelier dan dat het zich verhoudt tot een specifiek werk van de architecten. Het werk dat hij voor hen maakte is een knipoog naar hun filosofie: hun keuze om in Brugge te blijven, hun nomadische bestaan binnen die historische kern waar ze telkens voor relatief korte tijd hun tenten opslaan en hun keuze om een meerwaarde te zijn zolang het mag duren.
Tinus werd ontvangen in een voormalige parloir van het hof Bladelin, omgeven door Mariabeelden onder glazen stolpen, tegeltjes, kantwerk en andere religieus-folkloristische objecten uit lang vervlogen tijden. Een opstelling die bevroren lijkt te zijn in de tijd, alsof de laatste bewoner zonet de deur achter zich had dicht getrokken. Dit alles heeft hem geïnspireerd tot het maken van een unieke pentekening, een pen- en inktfilter die alles achterwege laat wat te eenduidig refereert naar plaats, tijd, personen, etc. Een tafereel uit een tijd die nog moet komen of ver achter ons ligt? Een doorkijk naar iets wat zich heel ver van ons afspeelt of een allegorie voor wat zich hier dagelijks voor onze neus ontvouwt?
Naar jaarlijkse gewoonte kregen ze meer vragen dan antwoorden.
Kunstenaar
Tinus Vermeersch
Project
Kunstreflectie architectuuratelier Dertien12
Kunstbemiddeling / Tekst
Pierre Muylle
Jaar
2023
De geboorte van een kunstwerk gaat gepaard met een heel intiem moment: wanneer de kunstenaar als eerste zijn werk ziet. Dat ogenblik waarop hij plots toeschouwer wordt en het werk los van hem begint te bestaan. Dat is een gebeurtenis waarop je niet meer terug kan komen, het gebeurt.
Kort daarvoor was hij nog aan het wroeten of aan het genieten, aan het kijken of aan het dromen, aan het worstelen of aan het vrijen, aan het sterven of aan het maken, kortom hij was nog één met zijn actie en met hetgeen hij aan het maken was. En nu plots merkt hij dat de navelstreng al is doorgeknipt, hij kijkt naar wat hij heeft gemaakt en het is er. Het bestaat.
Elke volgende toeschouwer van dit object zal het vanaf nu evident vinden dat het er is en zal er naar kijken en er proberen een weg in te vinden. Niemand zal er nog aan denken dat het ooit niet heeft bestaan.
In mijn leven als curator zijn er vaak momenten waarop ik heel bewust ervaar waarom ik dit doe, gelukkig maar. Veel van die openbaringen gebeuren wanneer ik deel mag zijn van dit gebeuren. Uiteraard ben ik er niet bij wanneer de kunstenaar aan het werk is maar op atelierbezoek kom je toch dichter bij.
Een opdracht is wel het laatste wat Tinus Vermeersch nodig heeft. Zijn werk haakt op geen enkele manier in op de anekdotiek van onze realiteit. Het is niet van hier en niet van nu. Tegelijk voelt het net daarom aan als heel erg van hier en heel erg van nu. Die paradox was misschien de voornaamste reden om hem uit te nodigen om te reageren op het werk van dertien12.
Als architectuur atelier leven zij van opdrachten. Maar als bijzonder architectuuratelier kennen we ze maar in de mate waarin ze aan die opdrachten weten te ontsnappen om een onafhankelijke stem te oefenen.
Tijdens de eerste ontmoeting tussen de drie vennoten, Tinus en ik was het meteen duidelijk, hun talen hebben een gemeenschappelijke wortel. Een oorspronkelijke taal die niet afhankelijk is van architectuur of kunst en van alle referenties die daarin vervat zitten maar autonoom en individueel handelt.
Dag Tom,
Gewoon om te laten weten dat ik er mee bezig ben. Het wordt een gefilterde neerslag van zaken die ik heb opgepikt tijdens onze ontmoeting en de rondleiding. Zoals ik eerder zei gebruik ik geen letterlijke verwijzingen, maar de tekening bevat wel knipoogjes naar en echo's van jullie filosofie, werkwijze en locatie. De filter is mijn universum waarin ik dit alles binnenbreng, een pen- en inktfilter die alles achterwege laat wat te eenduidig refereert naar plaats, tijd, personen, etc. en de afbeelding ruim interpreteerbaar maakt. Eigenlijk toon ik nooit een tekening voor die af is, dus zou dat nu liever ook niet doen. Het moet iets tussen mijn oren zijn maar ik slaag er meestal niet in het proces verder te zetten achteraf, zelf al waren de reacties heel positief...
Tot gauw,
Tinus
Tinus,
Jij wist er al van want jij had de tekening al gezien toen je hem maakte. Maar voor ons was dit een moment. Het moment waarop een beeld haar intrede deed in onze levens. Als drie wijzen uit het Oosten zag ik Peter, Lennart en Tom voorover buigen over de tafel om het in stilte te bewonderen. *
Ik ben onder de indruk van de hoeveelheid associaties jouw pennetrekken bij mij blijven oproepen. Ik zal ze niet allemaal opsommen maar deze wilde ik je toch nog meegeven.
Ik moest denken aan de veldkappel die Peter Zumthor samen met de boeren en boerinnen uit Mechernich heeft gebouwd ter ere van ene Bruder Klaus. Jaren hebben ze er samen aan gewerkt. Op een plek waar geen elektriciteit ligt en ook geen water. Daarop die heuvel hebben ze eerst met stammen een houten kapel gebouwd. De boeren waren trots op hun nieuwe kapel maar dan zei de architect dat dat nog maar het begin was. Dan zijn ze laag per laag beton beginnen aanstampen in een bekisting die laag per laag een halve meter hoger werd vastgemaakt. Ter plaatse maakten ze telkens beton, stampten die aan, laten drogen, bekisting losmaken en opnieuw monteren boven op de bovenste laag,… Toen we er deze zomer waren onderweg naar Kassel kregen we uitleg van een oude dame. Ze had meegewerkt aan de bouw van de kapel. Meer nog, haar man was de opdrachtgever geweest. Hij had de brief geschreven naar Zumthor.
Het was eigenlijk niet mijn bedoeling om hier al een lage mail van te maken. Maar zie,… ik kan het niet laten.
Ik kijk er naar uit om hier met jou verder in gesprek te gaan en daar dan een korte tekst over te schrijven. Voor mij past dat die hele week van 2 januari nog elke dag. Je zei me dat je liever niet op op vrijdag wilde afspreken. Wat dacht je van donderdag 5? Stuur je me ook jouw adres?
tot dan!
geniet van de feestdagen met je familie en doe ze de groeten
voor jou en voor hen het allerbeste!
groetjes
Pierre
* kies zelf maar of je van mij dan de ezel maakt of de heilige Jozef die zich nog staat af te vragen wat hij moet denken van dat verhaal over die heilige geest… haha!
Pierre,
Die kapel is fantastisch. Ik kende het verhaal maar zelf ben ik er nog niet geweest. De beginconstructie en het basisidee doet me altijd denken aan oude kolenbrandershutten (de tijdelijke onderkomens van de mensen die houtskool maakten in de bossen en in Duitslands worden ze tegenwoordig nog als schuilhut gebruikt voor wandelaars). Zij bedekten het niet met beton maar soms met mos of aardekluiten. Het zijn ook gewoon houten kegels met een ingang en een gat bovenin om de rook door te laten. Hun houtskoolovens waren gelijkaardig, maar dan volgestapeld met hout, bedekt met aarde en dat lieten ze dan uitbranden. Is die kapel ook niet uitgebrand van binnen om het hout te verwijderen?
Donderdag 5 is goed, rond 14 u is dat ok? Ik kijk er naar uit. Ondertussen had ik ook contact met Fotorama en zal de tekening op de 2de gescand worden.
En wat uw rol in de Kerststal betreft: ik zie je eerder als een herder.
Een fijne Kerst aan allen en aan jullie dierbaren, geniet ervan!
Tinus
Hoi Pierre,
Merci voor jullie mails, heerlijk en motiverend om te lezen. Bij mij schoten meteen deze beelden door het hoofd, uit het boekje ‘architecture without Architects’ van Bernard Rudofsky.
Flexibel, wendbaar en licht in geest en materie!
Architectuur als middel en niet als doel, telkens aangepast aan de specifieke context, klimaat en manier van leven: de landstaal van de plek…
Het ‘vak’ architectuur is de levenslange les die we gretig opzuigen om dátgene te kunnen realiseren wat ons als mens energie doet geven en krijgen: nieuwsgierigheid bij mensen aanwakkeren en op een zinvolle manier leef-en leeromgevingen bedenken.
Dynamieken en zintuigen versterkend. Als eerbetoon aan het leven. Élk leven.
Dat kan op vele manieren. Die van ons is architectuur…
Ciao!
Lennart
Het formuleren van een opdracht is delicaat. Enerzijds wil je de kunstenaar niet teveel opleggen wat hij moet doen, wat jij verwacht. Je wil de indruk niet wekken dat je ontgoocheld zou zijn als het niet aan jouw verwachtingen zou voldoen. Maar je wil ook niet dat hij denkt dat je zomaar wat vraagt zonder voldoende gewicht te geven aan je verzoek. Als je weet dat je een onomstotelijk respect hebt voor de autonomie van de kunstenaar en diens artistieke positie, dan wordt je steeds opnieuw verrast. Nog nooit ben ik op mijn wenken bediend, nog nooit was ik teleurgesteld.
